Doç. Dr. Hakan Dündar
CemenTürk Uluslararası Sürdürülebilir Çimento & Klinker Üretim Teknolojileri Semineri’nde (CUSCIT’23) beşinci oturum olan “Uygulanabilir Sürdürülebilirlik” teması ile 24 Kasım 2023 tarihinde gerçekleştirildi. Prof. Dr. Hakan Dündar’ın oturum başkanlığını yaptığı oturumda CTN/CTP Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Akkaya, Cooling Control FTR Genel Müdürü Fatih Trabzon, Rajendran Nair, Magotteaux Satış ve Pazarlama Müdürü Willy Sonnet konuşmacı olarak yer aldılar.
Gökhan Akkaya
Genel Müdür Yardımcısı CTN / CTP
Oturumda sahneye ilk CTN/CTP Genel Müdür Yardımcısı Gökhan Akkaya çıktı ve “Net Sıfır Yolculuğunda Enerji Geri Kazanımı” başlıklı bir sunum gerçekleştirdi. Sunumunda kireçtaşının klinkere dönüşümünün belirli bir verimliliğe sahip olduğunu ve fosil veya alternatif yakıtlarla sağlanan ısının tamamının kullanılamadığını söyleyen Akkaya, çevreye zarar vermeden, temiz enerji üretmenin yollarından birinin ORC teknolojisine dayanan WHR sistemi olduğunu söyledi. Whr ORC sisteminin avantajlarını sisteminin yıllık enerji üretiminde Atık Isı Geri Kazanımı, Atık Isı Geri Kazanım sistemi ile önlenen eşdeğer CO2 Emisyonu seviyesi, enerji maliyeti olarak 101 €/MWh dikkate alındığında elektrik faturasında yıllık tasarruf ve WHR sistemi tarafından önlenen CO2 miktarını absorbe edebilen eşdeğer orman alanının kurtarımı olarak sıralayan Akkaya şunları söyledi: “ Atık Isı Geri Kazanımı (WHR), endüstriyel süreçlerden ısıyı geri kazanarak elektrik üretmek için karlı, düşük karbonlu, çevre dostu bir sistemdir. Bu termodinamik çevrim bir çalışma akışkanı tarafından gerçekleştirilir ve yüksek güç üreten bir turbo jeneratör (ORC ünitesi) aracılığıyla genişletilen yüksek basınçlı bir buhar üreten bir ısı kaynağından (kazan) oluşur.”
Sürdürülebilirlik, günümüzde sadece bir hedef değil, aynı zamanda bir zorunluluk haline gelmiştir. Ancak, sürdürülebilirlik kavramının yalnızca teorik bir çerçeve içinde ele alınması yeterli değildir. Gerçek anlamda etkili olabilmesi için, sürdürülebilirlik ilkelerini uygulamak, günlük yaşantımıza entegre etmek ve bu değerlere sadık kalmak gereklidir. İşte bu noktada “Uygulanabilir Sürdürülebilirlik” devreye girer. Detaylar Cuscit’te düzenlenen Uygulanabilir Sürdürülebilirlik oturumunda açıklandı.
Mr. Fatih Trabzon
Genel Müdür Cooling Control FTR
Oturumda ikinci sözü Cooling Control FTR Genel Müdürü Fatih Trabzon ve Cooling Control FTR Teknik Direktörü Rajendran Nair aldı. “Üst Siklonlarda Gaz Soğutma – Enerji Tasarrufu Veya Üretim Artışı” başlıklı bir sunum yapan Trabzon ve Nair, üst siklonlarda gaz soğutmaya dair bilgiler aktardılar. Çimento fabrikalarında sıcak gaz akımının, prosesin ihtiyaçlarına göre çeşitli amaçlar için kullanıldığını söyleyen Trabzon ve Nair, ihtiyaç fazlası yüksek sıcaklıktaki gazın proses filtrelerine gönderilmeden önce soğutulmasının kaçınılmaz olduğunu ifade ettiler: Diğer bir gerçek şudur ki; gazın ısıtılması, daha sonra tekrar soğutulması kendi içinde maliyeti olan bir konudur. Dolayısıyla sistem parametreleri uygun olduğu sürece sıcak gazın en verimli biçimde ve yerde soğutulması gerekir. Çimento tesisi prosesindeki ‘sıcak gaz’ mantığına hakim mühendislik ekibimiz, 2000’li yılların başlarında ‘maliyeti nasıl kazanca çevirebiliriz’ sorusu üzerinde çalışmaya başladılar.” En üst siklonlarda gaz soğutma, CYCLONECOOL’un temel olarak önemli ölçüde enerji tasarrufu veya prosesteki geri dönüş oranı düşerken üretim artışı anlamına geldiğini söyleyen Trabzon ve Nair şunları söyledi: “Cooling ControlR CYCLONECOOLTM gaz soğutma sistemi; ön ısıtıcı kule fanı, torba filtre fanları (veya elektro-filtre fanları) gibi noktalarda enerji tasarrufu sağlar. Aynı zamanda, sistem parametrelerine bağlı olarak daha az bakım, çalışan parçalarda daha az aşınma sunar. Cooling ControlR CYCLONECOOLTM sisteminde su spreylemesiyle oluşan nem, toz partiküllerinin bir dereceye kadar irileşmesini sağlayarak siklon tutma verimliliği artıran bir faktör oluşturur. Bu sayede, daha yüksek üretim sağlanabilir veya aynı üretim tonajında (TPD) fan sarma problemi elimine edilir. Ön ısıtıcı kule CYCLONECOOLTM su spreyleme sisteminde, soğutma suyu siklon dalma borularının yakınından siklonun içine tam bir sis bulutu halinde gazı soğutmak için enjekte edilir.”
Mr. Rajendran
Teknik Direktör Cooling Control FTR
Trabzon ve Nair, üst siklonlarda gaz soğutmanın avantajlarını ise şöyle sıraladı: “Toz partiküllerine yüklenen nem sayesinde artan yoğunluk nedenli siklon tutma verimliliği artması, en üst siklonda gaz soğutmadan sonra artan siklon verimliliği nedeniyle tüm hattaki toz geri dönüş oranının düşmesi, soğutulan gazın hacminin azalması sayesinde aynı ıd fan kw’ında daha fazla gaz çekilebilmesi, veya aynı gaz debisinde ıd fanda enerji tasarrufu sağlanması, soğutulan gaz sayesinde, fan sarma problemlerinin ve vibrasyonlarının ortadan kaldırılması ihtimali ve bu sayede fan nedenli fırın duruşlarının bertaraf edilmesi ve kullanıcının, proses parametrelerine bağlı olarak δt°c sıcaklık düşümünü plc üzerinden ayarlayabilme imkanı, bu sayede sistem çalışmasında esneklik imkanı.”
Mr. Willy Sonnet
Satış ve Pazarlama Müdürü Magotteaux
Oturumda son olarak sahneye Magotteaux Satış ve Pazarlama Müdürü Willy Sonnet çıktı ve Magotteaux Sürdürülebilirlik Çalışmaları ve Çimento Üreticileri İçin Olumlu Etkiler” konulu bir sunum yaptı. Sunumunda Magotteaux’un karbon ayak izi hesaplamalarından bahseden Sonnet, yapılan çalışmalarla toplam doğal gaz ve dizel emisyonlarında yüzde 6, elektrik tüketiminde yüzde 8 ve hammadde kullanımlarında yüzde 86 oranında azalma olduğunu açıkladı. Vaka çalışmalarından ve uygulamalardan örnekler veren Sonnet, müşterinin bakım kesintilerini önemli ölçüde azaltmak için daha dayanıklı bir çözüm aradığını ve karşılığında müşteriyle yapılan derinlemesine bir durum analizinin ardından Magotteaux’un, yeni Expand Magotteaux dikey değirmen dökümlerini kullanarak onların uygulamalarına yönelik bir çözüm hazırladığını ifade etti. Yapılan çalışma sonucunda Magotteaux Expand çözümü ile tezgah kaplamalarının ve silindirlerin ömrünü üç kattan fazla artırarak müşterinin beklentilerini aştığını ve bunun sonucunda maliyetlerde ve yıllık bakım kesintilerinde önemli bir azalma sağlandığını vurguladı.
